In Nederland zijn veel mensen actief als zelfstandig ondernemer, ofwel zzp’er. Het biedt vrijheid en flexibiliteit, maar brengt ook verantwoordelijkheden met zich mee. Een belangrijk aandachtspunt is de Wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelatie), die tot doel heeft om schijnzelfstandigheid te voorkomen. Vanaf 2025 gaat de Belastingdienst deze wet strenger handhaven. Dit maakt het belangrijk voor zowel zzp’ers als opdrachtgevers om hun arbeidsrelatie goed te regelen en te controleren. In dit artikel leggen we uit wat de Wet DBA inhoudt, wat er verandert en hoe je problemen kunt voorkomen.

Wat is de Wet DBA?

De Wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelatie) regelt de arbeidsrelatie tussen opdrachtgevers en zzp’ers. Het doel is om schijnzelfstandigheid te voorkomen: situaties waarin iemand werkt als zzp’er, maar feitelijk in loondienst is. Zowel opdrachtgevers als zzp’ers zijn verantwoordelijk voor het maken van heldere afspraken en de juiste kwalificatie van hun arbeidsrelatie.

Vanaf 1 januari 2025 verandert er veel. Het handhavingsmoratorium op de Wet DBA wordt opgeheven. Dit betekent dat de Belastingdienst actiever gaat controleren en optreden tegen schijnzelfstandigheid. De gevolgen zijn niet gering, want naheffingen en boetes liggen op de loer voor zowel zzp’ers als opdrachtgevers.

Misverstanden rond zelfstandigheid

Er heerst een hardnekkig misverstand dat zzp’ers minimaal drie opdrachtgevers per jaar nodig hebben om als zelfstandige te worden gezien. Dit is echter niet waar. De Belastingdienst kijkt niet naar het aantal opdrachtgevers, maar naar de aard van de arbeidsrelatie. Hierbij spelen factoren zoals een gezagsverhouding, het gebruik van eigen materialen en de mogelijkheid om het werk door een ander te laten uitvoeren een grote rol. Ook wordt gekeken of er sprake is van vast loon. Het is dus zeker mogelijk om voor één opdrachtgever te werken, zolang de samenwerking voldoet aan de voorwaarden van de Wet DBA. De adviseurs van Belastingadvies Groningen geven je hierin graag advies. 

Wat verandert er in 2025?

De strengere handhaving van de Wet DBA brengt een verschuiving in de praktijk. De Belastingdienst zal niet alleen zzp’ers controleren, maar ook opdrachtgevers en grote bedrijven. Bij twijfel zal onderzocht worden of de zzp’er daadwerkelijk zelfstandig is of feitelijk in loondienst werkt. Dit kan grote gevolgen hebben. Schijnzelfstandigheid kan leiden tot het verplicht met terugwerkende kracht afdragen van loonheffingen en premies, en bovendien boetes voor de opdrachtgever.

Modelovereenkomsten krijgen een grotere rol bij het vastleggen van afspraken. Het is belangrijk dat beide partijen hun verantwoordelijkheden kennen en tijdig actie ondernemen om aan de wet te voldoen. Heldere afspraken en een goede administratie zijn belangrijk om problemen te voorkomen.

Hoe voorkom je schijnzelfstandigheid?

Het voorkomen van schijnzelfstandigheid vraagt om bewust handelen. Voor zzp’ers is het belangrijk om zelfstandig te blijven opereren. Dit betekent dat je zelf bepaalt hoe en wanneer je werkt, je eigen materialen gebruikt en verantwoordelijkheid draagt voor het resultaat van je werk. Een goede administratie is hierbij van belang. Hiermee toon je aan dat je als ondernemer opereert, bijvoorbeeld door correcte btw-aangiftes en een sluitende jaarrekening. 

Voor opdrachtgevers is het belangrijk om duidelijke afspraken te maken met de zzp’ers die zij inhuren. Dit kan bijvoorbeeld door een modelovereenkomst te gebruiken. Zo’n overeenkomst legt vast hoe de arbeidsrelatie is ingericht en welke verantwoordelijkheden beide partijen hebben. Daarnaast is het belangrijk om situaties te vermijden waarin er sprake is van een gezagsverhouding. Dit kan namelijk snel leiden tot een oordeel van schijnzelfstandigheid.

Risico’s van schijnzelfstandigheid

Schijnzelfstandigheid brengt grote risico’s met zich mee. Allereerst zijn er de fiscale gevolgen. Wanneer blijkt dat er sprake is van schijnzelfstandigheid, moet je met terugwerkende kracht loonbelasting en sociale premies afdragen. Daarnaast kunnen er arbeidsrechtelijke verplichtingen ontstaan. Zo kan een zzp’er bijvoorbeeld rechten krijgen zoals een werknemer, waaronder doorbetaling bij ziekte of vakantiegeld. Tot slot kan schijnzelfstandigheid ook imagoschade veroorzaken, zowel voor de zzp’er als de opdrachtgever.

Specifieke aandachtspunten voor opdrachtgevers

Vanaf 2025 ligt er meer verantwoordelijkheid bij opdrachtgevers. Het is daarom belangrijk om vooraf goed te controleren of je zzp’ers inhuurt onder de juiste voorwaarden. Dit betekent dat je kritisch moet kijken naar de aard van de samenwerking. Zorg ervoor dat er geen sprake is van een gezagsverhouding en dat de zzp’er voldoende zelfstandig kan opereren. Een payrollconstructie kan een uitkomst bieden. Hierbij neemt het payrollbedrijf de juridische en fiscale risico’s over, maar deze oplossing is niet in alle gevallen passend. Wil je meer weten over dit onderwerp, of wil je advies over wat in jouw situatie verstandig is? Dan helpen onze experts je graag verder.